Mucize Doktor ile gündem olan hastalık: Savant Sendromu nedir?

Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ali Evren Tufan, Mucize Doktor dizisi ile gündeme gelen ve çokça merak edilen Savant Sendromu ile ilgili bilgiler verdi. Savant Sendromu nedir, belirtileri nelerdir? Savant Sendromu olan kişiler üstün yetenekli mi? İşte Savant Sendromu ile ilgili merak edilenler...

SAVANT SENDROMU OLANLAR ÜSTÜN YETENEKLİ Mİ?

Savant Sendromu, bazı nöropsikiyatrik bozuklukların varlığında bellek, aritmetik, çizim veya müzik gibi sınırlı alanlarda üstün yetenek gösteren bireyleri tanımlamaktadır. Bu kişiler bazı zihinsel alanlarda olağanın altında işlevsellik gösterirken, özelleşmiş diğer alanlarda üstün yeteneklere sahiptir. Yetenekli olunan alanlar “beceri adacıkları” olarak da adlandırılmaktadır.

KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Otistik Spektrum Bozukluğu, Öğrenme Güçlüğü, beyin hasarı veya görme kaybı olan bireylerde Savant Sendromu görülebilmektedir. Otistik Spektrum Bozukluğu, Öğrenme Güçlüğü veya doğumsal beyin hasarında görülen savant beceriler doğuştan gelirken, bazı yaralanmalar, kazalar veya beyin hasarları sonrası bu beceriler sonradan da ortaya çıkabilmektedir. Güncel veriler otizm tanılı bireylerin onda birinden azında savant becerileri olabileceğini düşündürmektedir. Diğer yandan öğrenme güçlüğü veya beyin hasarı olanlarda savant beceriler daha nadirdir ve 1500 2000 bireyden birinde görülebilir. Sendrom erkeklerde 4 6 kat daha sık görülmektedir.

SANAT, MATEMATİK, MEKANİK…

Savant Sendromunda gözlenen beceriler hafiften belirgine değişken bir aralıkta olabilir ve özellikle müzik, sanat, takvimle ilgili hesaplamalar, matematik, mekanik/ görsel uzamsal becerileri içerir. Hafif savant beceriler müzik, spor, doğum günleri, plakalar, tarihi bilgiler, tren veya otobüs saatleri veya hatları gibi alanlarla aşırı ilgilenme ve ezberleme ile kendini gösterir. Daha yetenekli savant bireylerde ise beceriler herhangi bir tanı almayan yaşıtları arasında bile dikkat çekici düzeydedir. Daha yetenekli ve deha düzeyindeki savant sendromlular çok nadir görülmektedir. Nadir olarak yabancı diller, atletizm veya bilgisayar, internet vb. alanlarda Savant becerilerin görülebileceği bildirilmiştir. Savant Sendromu olan bireyler genelde tek bir alanda beceri gösterir ancak çok nadir olarak birden fazla alanda üstün beceri gösteren kişiler de saptanmıştır.

ASPERGER SENDROMU İLE İLİŞKİLİ OLMAYABİLİR

Savant Sendromu iki yüzyıldan fazladır bilinmektedir. Ancak beyin hasarı ve yaralanmaları ve frontotemporal demans sonrası sonradan ortaya çıkan Savant Sendromu nispeten yakın zamanda tanınmaya başlamıştır. Yapılan araştırmalar ister doğuştan, isterse de sonradan edinilen savant becerilerin sol temporal lob işlev bozukluğu ile ilgili olabileceğini düşündürmektedir. Sendromun diğer alanların sol temporal lobun görevlerini karşılayabilmek için yeni bağlantılar yapması ile ortaya çıkabileceği öne sürülmüştür. Bu beceriler çevre tarafından fark edilerek desteklendikçe daha da belirginleşir.

Savant sendromu olan bireylerin yaratıcı olabileceği, rehabilitasyon veya diğer alanlarda yetkinleşme ile kaybolmadığı, zeka düzeyi, Asperger Sendromu, geç konuşma veya erken yaşta okumayı öğrenme (hiperleksi) ile ilişkili olmayabileceği düşünülmektedir.

Savant Sendromu olan bireylerin bazı alanlarda düşük, diğer alanlarda yüksek işlev göstermesi ve sergiledikleri becerilerin çeşitliliği, Yağmur Adam filminden Mucize Doktor dizine dek insanların ilgisini çekmeye devam ettiği söylenebilir.