Atatürk ile Adnan Menderes karşılaşmasında neler oldu

Prof. Dr. Hikmet Özdemir’in yeni çalışması “Savaşta ve Barışta Kemal Atatürk” Doğan Kitap etiketiyle raflardaki yerini aldı.

Birincil kaynaklar ve tanıklıklarla hazırlanan kitapta, Mustafa Kemal Atatürk'ün kendini anlattığı kaynaklar, eserleri ve döneme ait belgeler ile hatıraları incelendi.

Hikmet Özdemir, bizzat Atatürk’ü görüp tanımış olanların anlatılarından bir Atatürk biyografisi oluşturdu. Kitapta, eski Başbakan Adnan Menderes’in Atatürk’le arasında geçenler de anlatıldı.

“Adnan Menderes’le Karşılaşması” başlıklı bölümde, Adnan Menderes’in genç bir siyasetçiyken, Aydın’da Atatürkle karşılaşması ve Menderes’in o karşılaşmaya dair ifadeleri yer aldı. İlk kez Atatürk’le karşılaşan Menderes, Atatürk’e sigara ikram ettiği sigarayı almadığını fakat memleket meseleleri üzerine sohbetin derinleştiği sırada Atatürk’ün bir paket sigarayı bitirdiği anları anlatışına da yer verildi.

İşte “Adnan Menderes’le Karşılaşması” başlıklı o bölüm:

“Reisicumhurun Aydın’da bölgenin sorunları üzerine kendisine bilgi sunan Serbest Cumhuriyet Partisi’nin eşli İl Başkanı Adnan Menderes’i tanıması bugünlerdedir. Egeli siyasetçi, reisicumhurla karşılaşmalarını ve sonrasını şu şekilde anlatmıştır:”

“İKRAM ETTİĞİM SİGARAYI DAHİ ALMAK İSTEMEDİLER”

“Aydın’da birçok ziyaretler yaptıkları halde, Halk Partisi’ne gelmeyi arzu etmediler. Nihayet Vasıf Çınar’la arkadaşlarının çok ısrarları üzerine ve eminim ki istemeyerek sırf usul ziyaretleriyle geldiler. Ama yaptıkları bu ziyaretin uzamamasını, mümkünse beş dakikada bitirilmesini arzu ediyorlardı.

Nitekim teşriflerinden sonra ikram ettiğim sigarayı dahi almak istemediler. Kahve emredip emretmediklerini sordum. Onu da istemediler…

Fakat bu havada ve kerhen başlayan ziyaret başka türlü yön almış ve reisicumhur, Halk Partisi’nde tam dört saat kalmıştır. Adnan Menderes daha ilk dakikalarda memleket meselelerine girerek onun dikkatini çekmiştir. Sohbet, ziraat, kooperatifleşme, sanayiin kuruluşu, kredi işleri vesaire gibi güncel konular üzerinedir. Hemen yalnız Adnan Menderes konuşmuştur:

Orada İl İdare Kurulu’ndan yedi üye vardır. Fakat iltifat buyurdular. Sohbet, hemen tamamen reisicumhurla benim aramda geçti. İlk defa teklif ettiğim sigarayı almayan ve kahve istemeyen Büyük Gazi’nin memleket meseleleri üzerine sohbet derinleştikçe, kendilerine zaman zaman takdim ettiğim bir paket Gazi sigarasını içip bitirmiş olduklarını, ayrıldıklarında fark ettim.

Ayrıca dört fincan kahve…”

“ŞAYANI DİKKAT BİR GENÇTİR”

“Akşam dönüş yolunda reisicumhur, Aydın izlenimlerini Recep Peker’e, ‘Bugün konuştuğum genç, elbette burada bizim parti mutemetlerimizle çalışamaz. Şayanı dikkat bir gençtir…’ diye aktarmıştır.

4 Mayıs günü yapılan seçimlerde o gencin adı reisicumhurun keşfi olarak listeye konularak Aydın milletvekili seçilmiştir. Adnan Menderes bu sayede yarım kalan öğrenimini Ankara Hukuk Fakültesi’nde tamamlayıp kendini yetiştirerek cumhuriyetin kervanına katılacaktır.

7 Şubat günü reisicumhur Balıkesir’de konuşurken Menemen faciasını yine hatırlamıştır:

Halkın saflığından istifade ederek milletin maneviyatına tasallut eden kimseler ve onların takipçi ve müritleri elbette ki birtakım cahillerden ibarettir. Bunlar Türk milleti için bir leke oluşturacak vaziyetlerin ortaya çıkmasında daima etken olmuşlardır. (…) Bunların varlığını hoşgörü ile kabul edenler, Menemen’de Kubilay’ın başı kesilirken kayıtsızca seyretmeye tahammül ve hatta alkışlamaya cesaret edenlerle birdir.”